Zmiękczanie za pomocą żywic jonowymiennych jest jednym z procesów dopuszczonych przez władze publiczne do uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Ponadto w niektórych miastach i regionach z bardzo twardą wodą jest ona czasami częściowo zmiękczana przez zarządcę wodociągów przed dystrybucją w sieci wodociągowej. W wyniku wymiany jonowej zmienia się skład wody. Wapń i magnez są zastępowane sodem. Obecnie obowiązujący wskaźnik dla sodu wynosi 200 miligramów na litr. W przypadku zmiękczania wody o początkowej twardości na przykład 30°fH (która jest bardzo rozpowszechniona) do 6°fH, dodaje się jedynie 110 mg sodu na litr wody. Normalna dieta osoby dorosłej zawiera 6 000 mg soli dziennie (co odpowiada ponad +3 500 mg sodu); dieta o niskiej zawartości soli zawiera od 1 000 do 2 000 mg soli. Ten przykład — mający również zastosowanie jako zasada ogólna — pokazuje, że około 98% przyjmowanego sodu pochodzi z diety, a zaledwie 2% ze zmiękczania wody. Wartości dla wody pitnej w danym kraju można sprawdzić w lokalnych przepisach lub skontaktować się ze specjalistą Hydro@Home w danym kraju.

W chlorku sodu, który jest również używany do gotowania i popularnie nazywany „solą kuchenną”, słony smak pochodzi z połączenia sodu z jonami chlorkowymi. W wodzie zmiękczonej wzrasta zawartość sodu, ale zawartość jonów chlorkowych pozostaje bez zmian. Dlatego nawet w przypadku zauważalnego smaku sodu, można najwyżej powiedzieć, że woda „zawiera sód”.

Namnażanie się bakterii stymuluje woda stojąca — takiej jest prawo natury. Pozostawienie na chwilę otwartej butelki wody, szybko stanie się ona prawdziwą pożywką hodowlaną dla bakterii. Nikt nigdy nie widział w tym nic złego i słusznie! Jednakże w zmiękczaczu wody woda przepływa codziennie, co oznacza że zastoje są bardzo rzadkie. Z drugiej strony, jeżeli zmiękczacz wody nie będzie używany przez dłuższy czas (np. podczas urlopu), zaleca się przepłukanie urządzenia wraz z całym orurowaniem, otwierając krany we wszystkich miejscach poboru. Na szczęście w organizmie ludzkim żyją miliony bakterii z najróżniejszych gatunków. Umożliwiają nam one życie. Woda pitna zawiera bardzo mało szkodliwych bakterii, nad których neutralizacją czuwa nasz układ odpornościowy. Dlatego zdaniem międzynarodowych ekspertów rozwój bakterii w dodatkowych urządzeniach do uzdatniania wody nie ma żadnego znaczenia dla zdrowia ludzkiego. Ponadto zmiękczanie wody jest zabiegiem zapobiegawczym. Zapobiegając powstawaniu osadu z kamienia w rurach wodociągowych i kotłach, hamuje się wzrost wielu niebezpiecznych bakterii, takich jak legionella, ponieważ osady z wapnia są idealnym podłożem wzrostu dla tych organizmów.

Nic nie powstrzymuje użytkownika od zmiękczania zimnej wody w zwykłym domu. Woda, która nadaje się do picia zanim wpłynie do zmiękczacza, pozostaje taka po wypłynięciu z urządzenia. Chociaż z wody zimnej wytrąca się mniejsza ilość kamienia niż z ciepłej, lepiej jest zmiękczać również zimną wodę. Przede wszystkim dlatego, że wiele urządzeń gospodarstwa domowego jest zasilane zimną wodą, która jest w nich podgrzewana.

Woda naturalnie miękka, jaką można znaleźć w pewnych obszarach granitowych jest raczej agresywna, a czasem korozyjna dla instalacji sanitarnych. Ale wody miękkiej nie należy mylić z wodą zmiękczoną („odkamienioną”)! Różnią się one zasadniczo zawartością minerałów. Woda naturalnie miękka zawiera nie tylko niewielką ilość minerałów powodujących twardość, ale także niewielką ilość rozpuszczonych minerałów w ogóle i dlatego może wpływać na rury wodociągowe. Z drugiej strony woda zmiękczona to pierwotnie woda twarda, która w związku z tym jest bogata w minerały. Choć zmiękczanie zmniejsza zawartość wapnia i magnezu, a tym samym zapobiega osadzaniu się kamienia, nie zmienia ilości innych rozpuszczonych minerałów. Dlatego woda zmiękczona nie może powodować korozji bardziej niż przed zmiękczeniem. Posiada ona zalety wody miękkiej, ale bez jej wad. Chociaż niewielka twardość resztkowa może wydawać się dobra dla rur, mitem jest myślenie, że „warstwa kamienia” gwarantuje ochronę przed korozją. Nie jest to prawda, ponieważ przede wszystkim warstwa kamienia nie osadza się równomiernie w całym orurowaniu; w niektórych miejscach może jej nie być, a w innych znów może być zbyt duża. Ponadto występują różne inne formy korozji stymulowane przez kamień; trawienie rur może dlatego występować na lub pod kamieniem z całkowicie innych przyczyn, podczas gdy ludzie myślą, że nic złego się nie dzieje!

Europejskie dyrektywy dotyczące wody pitnej przeznaczonej dla ludzi nie zawierają żadnych odwołań do twardości ani zawartości wapnia lub magnezu. W niektórych europejskich wytycznych dotyczących wody pitnej jako jeden z „parametrów wskaźnikowych” podana jest jedynie zawartość sodu, który zastępuje jony wapnia i magnezu. Dlatego nie jest to wartość decyzyjna zapewniająca przydatność wody do picia. Firmy wodociągowe dostarczają wodę, której twardość znacznie zależy od pochodzenia geograficznego i geologicznego; niektóre wody są początkowo bardzo miękkie, a inne bardzo twarde. W zależności od budżetu lub oczekiwanego komfortu konsument może dowolnie zmiękczać część lub całość wody dostarczanej w wodociągu. Wprowadzając do swoich przepisów tę dyrektywę europejską, większość krajów przyjęło podane w niej zalecenia dotyczące wody pitnej. W niektórych krajach (np. w Belgii) lokalne przepisy dotyczące wody pitnej określają minimalną twardość wody, która jednak ma zastosowanie tylko do wody dostarczanej użytkownikom końcowym przez spółki wodociągowe za pośrednictwem wodociągów publicznych, a zatem nie obowiązują użytkowników końcowych. Aby zapoznać się z wymogami dotyczącymi wody pitnej w innych krajach (spoza UE), należy sięgnąć do przepisów lokalnych lub skontaktować się ze specjalistą Hydro@Home w danym kraju.

Od pewnego czasu lekarze, dietetycy i matki wiedzą, że odpowiednia ilość wapnia ma zasadnicze znaczenie dla zdrowia. Nie tylko dla kobiet karmiących piersią lub dzieci w okresie wzrostu. Wapń potrzebujemy przez całe życie, szczególnie w celu kompensacji procesu odwapniania powodowanego przez starzenie się. Jednakże sole wapnia rozpuszczone w wodzie pitnej są wchłaniane przez organizm ludzki tylko w bardzo ograniczonym zakresie. Nawet woda bogata w minerały zawierające wapń wypełnia jedynie niewielką część zapotrzebowania na wapń. Wapń wchłaniany przez organizm ludzki znajduje się przede wszystkim w mleku i jego pochodnych (masło, ser itp.) oraz wielu produktach spożywczych, takich jak suszone owoce i warzywa, czekolada, tłuste ryby i owoce morza, podroby i chleb razowy. Woda odgrywa niewielką rolę w dostarczaniu wapnia. Dlatego w regionach z naturalnie miękką wodą nie występują niedobory wapnia.

Oprócz powietrza, woda jest jednym z najważniejszych dla życia czynników. Dlatego zmiękczacz wody nie jest urządzeniem, o którym można zapomnieć po zamontowaniu. W praktyce jednak dzieje się tak czasami z powodu automatycznego działania i miejsca montażu zmiękczacza wody. Jednakże bardzo ważne jest regularne monitorowanie zmiękczacza wody. Na przykład ważne jest, aby użytkownik regularnie uzupełniał zapas soli regeneracyjnej w zmiękczaczu wody. W przeciwnym razie po pewnym czasie w zmiękczaczu wody braknie soli, co uniemożliwi jego regenerację, a zatem zmiękczanie wody. Brak regularnej konserwacji zmiękczacza wody może również spowodować jego nieprawidłowe działanie. Dlatego zalecane jest, aby użytkownik końcowy zawarł umowę serwisową ze specjalistą.